Czujnik dymu to urządzenie przeznaczone do monitorowania zamkniętych pomieszczeń pod kątem obecności dymu. Zagrożenie pożarowe, w różnym natężeniu, występuje w każdym lokalu mieszkalnym, firmie, urzędzie. Sygnalizator dymu nie uchroni nas przed pożarem, ale skutecznie zwiększa szansę uratowania siebie i dobytku. Znacząco wpływa na zminimalizowanie szkód, jeżeli dojdzie do zaprószenia ognia.
Jak to działa?
Czujniki dymu co do zasady możemy podzielić na 3 kategorie, ze względu na rodzaj użytej technologii. Sygnalizatory elektrooptyczne, które emitują wiązkę światła, najczęściej jest to światło podczerwone (zdarzają się czujniki z użyciem światła ultrafioletowego). W urządzeniu wbudowana jest fotokomórka, która zarejestruje, gdy dym rozproszy światło. Wówczas natychmiast włączy alarm. Na rynku znajdziemy także inny typ działania czujników elektrooptycznych. Światło, które emituje urządzenie, jest blokowane przez dym i właśnie ten brak światła jest uznawane przez urządzenia za moment wszczęcia alarmu.
Drugą kategorią działania czujników dymu są sygnalizatory izotopowe, czyli wykorzystuje się w nich radioaktywne izotopy (Ameryk, Rad, Pluton), które wysyłają promienie alfa i w ten sposób jonizują powietrze. Jony przewodzą prąd elektryczny między elektrodami w czujniku. Pojawienie się dymu w powietrzu powoduje, że natężenie prądu spada, bo jony łączą się z cząsteczkami dymu. Obniżenie natężenie prądu powoduje włączenie alarmu.
Ostatnia kategoria jest zbiorcza, tzn. zawiera w sobie czujniki multisensorowe. Zawierają w sobie rozwiązania z zakresu optyki i izotopów. Są najbezpieczniejszą metodą ochrony w zakresie dymu, bo jednocześnie są czułe i skuteczne.
Skuteczność działania
Czujniki elektrooptyczne są bardzo czułe i szybko reagują w przypadku zagrożenia. Jednak ze względu na wrażliwość urządzenia na światło, zdarzają się fałszywe alarmy. Należy unikać instalowania ich w kuchni czy łazience, ze względu na dużą wilgotność powietrza. Skutkiem dużej ilości pary wodnej mogą być przekłamania w pracy urządzenia.
Sygnalizatory izotopowe charakteryzują się precyzją w wykrywaniu dymu. W przypadku tych urządzeń rzadziej spotykamy się fałszywymi alarmami. Bardzo szybko wykrywają różne rodzaje dymu: widzialny i niewidzialny, także dopiero co tlący się. Niestety są wciąż mało popularne ze względu na obawę klientów o wpływ pierwiastków promieniotwórczych na ich zdrowie, a także ich utylizację, która podlega szczegółowym przepisom.
Instalacja
Czujniki dymu powinny znaleźć się w każdym pomieszczeniu, w którym zwiększone jest ryzyko zaprószenia ognia. Oczywiście dla każdego z nas priorytetowa powinna być drożna wentylacja, w każdym pomieszczeniu gdzie znajduje się urządzenie, w którym zachodzi reakcja spalania. Salon z kominkiem, kotłownia, kuchnia, jeżeli mamy tam przepływowy ogrzewacz wody lub kuchenkę gazową. Ze względów bezpieczeństwa zaleca się ich montaż także w garażu czy w sypialni.
Jeżeli mieszkamy w domu jednorodzinnym, wielopiętrowym to specjaliści zalecają, aby czujnik dymu znajdował się na każdej kondygnacji w pobliżu ciągów komunikacyjnych, czyli nad schodami lub holu. Określają to jako minimalny stopień ochrony. Optymalną sytuacją, najbezpieczniejszą dla użytkownika jest umieszczenie sygnalizatora dymu na klatce schodowej na każdym piętrze, a także po jednym czujniku w każdej sypialni.
Czujnik dymu powinien być zamontowany na suficie na samym środku pomieszczenia. Często jest to utrudnione, bo 90% polskich domach, w tym miejscu zamocowana jest lampa. W takim przypadku należy zamontować czujnik na suficie lub jak najwyżej na ścianie, ale pamiętając, by zapewnić minimum 20 cm wolnej przestrzeni. Każda szafa czy nawet bliskość ściany utrudnia swobodny przepływ powietrza i wpływa negatywnie na pracę urządzenia. W żadnym wypadku nie należy montować czujników dymu w narożnikach ścian!
Zasilanie
Na rynku znajdziemy modele zasilane na baterię i sieciowe. Zasadniczo wygodniejsze, głównie ze względu na montaż, są urządzenia bezprzewodowe. Należy jednak bezwzględnie pamiętać o częstym sprawdzaniu stanu baterii i ich wymianie. Alternatywą jest zainwestowanie w czujnik, którego sensor alarmuje nas o wyczerpaniu baterii lub zakupić model z niewymienialnymi bateriami. Tam producent gwarantuje żywotność baterii na określony czas. Należy go bezwzględnie przestrzegać i po tym okresie zaopatrzyć się w nowy czujnik.
Modele sieciowe rozwiązują nam problem baterii ich wymiany, jednak bywają kłopotliwe ze względu na małe możliwości montażu. Zawsze muszą się znaleźć w pobliżu gniazda elektrycznego.
Wskazówki przy zakupie
Przy zakupie należy zwrócić uwagę na zakres temperaturowy działania urządzenia, a także wilgotność. Sprawdzając te, dane powinniśmy uwzględnić, do jakiego pomieszczenia kupujemy konkretny czujnik. Standardowy zakres temp to 0-40°C. Wilgotność w pomieszczeniu nie powinna być niższa niż 30% i wyższa niż 70%.
Ważną informacją jest zasięg działania czujnika, czyli jaki obszar detekcji obejmuje swoim zasięgiem. Tutaj te przedziały wahają się w zależności od producentów, ale klient powinien kierować się własnymi potrzebami. Jeżeli czujnik ma być zainstalowany w sypialni to wystarczający zasięg czujnika to 20-30m². Jeżeli ma nam służyć do zabezpieczenia całej kondygnacji to zdecydowanie wybierzmy taki o zasięgu ok 60m². Zdarzają się też czujniki zastosowania przemysłowego o detekcji powyżej 100m².
Warto zwrócić uwagę na klasę urządzenia. W przypadku czujników dymu jest 8 poziomów: A1, A2, B, C, D, E, F, G, gdzie A1 jest najbardziej czułe.
