Teoria wielkiego wybuchu, czyli co nieco o gazach wybuchowych

Każdy gaz jest niebezpieczny. Nawet życiodajny tlen, kiedy zwiększymy jego stężenie, staje się groźny dla człowieka, bo może powodować samoczynny zapłon materiałów łatwopalnych przedmiotów użytku codziennego. Ale nie wpadajmy w panikę, gazy wybuchowe powstają w konkretnych warunkach i możemy się przed tym uchronić.

Jak powstają gazy wybuchowe?

Gazy palne, czyli te pierwiastki i związki gazów, które w kontakcie z powietrzem, w odpowiednich warunkach mogą ulec reakcji spalania. Istotna tutaj jest temperatura lub czynnik zewnętrzny (iskra elektryczna, mechaniczna), która da bodziec dla rozpoczęcia tej reakcji. Do tej kategorii gazów możemy zaliczyć wodór i takie związki gazów jak m.in. metan, amoniak, acetylen i tlenek węgla. Ważnym współczynnikiem są granice wybuchowości, tzn. wartość stężenia substancji w powietrzu, w której może dojść do wybuchu. Dolna granica wybuchowości (DGW), czyli najniższe stężenie gazu palnego w mieszaninie z powietrzem, przy którym możliwy jest zapłon przy działaniu czynnika inicjującego. Jest jeszcze analogiczny współczynnik GGW, który oznacza górną granicę. Jeżeli stężenie gazu palnego w powietrzu znajdzie się pomiędzy tymi współczynnikami, nastąpi reakcja spalania, czyli gwałtowny wybuch.

Czynnikami powodującymi zapłon mogą być (wg normy PN-EN 1127-1: 2011) nie tylko iskra mechaniczna czy elektryczna, również gorące powietrze, płomień, fale elektromagnetyczne, wyładowania atmosferyczne.

Big BANG! Jakie skutki?

Przy odpowiednim stężeniu gazu palnego w powietrzu i przy działaniu bodźca energetycznego, który będzie źródłem zapłonu, dojdzie do wybuchu przestrzennego. Jest on bardzo silny, ma charakter apokaliptyczny. W trakcie wybuchu zachodzi gwałtowny wzrost ciśnienia, który prowadzi do powstania powietrznej fali uderzeniowej, która rozprzestrzenia się z dużą prędkością i niszczy wszystko, co napotka na swej drodze. Przebieg i skutki takiego wybuchu są o wiele groźniejsze i bardziej spektakularne niż użycie standardowych środków wybuchowych w podobnych warunkach.

Pamiętaj!

Pamiętajmy, że gazy i opary, które wydzielają się z gazów grzewczych, klejów i rozpuszczalników, rozcieńczalników do farb mogą powodować wybuch przestrzenny. Z tego powodu, tak istotne jest odpowiednie składowanie i przechowywanie wszystkich pozostałości po remontach, porządek i BHP w garażu i warsztacie. Dbanie o właściwą utylizację szkodliwych substancji. A także ogrzewanie domu w bezpieczny i właściwy sposób. Zwracanie uwagi na coroczny przegląd kominiarski, używaniu kotłów i pieców zgodnie z przeznaczeniem. Powinniśmy używać odpowiedniego opału. A przede wszystkim dbać o właściwą wentylację.

Z uwagi na nasze życie codzienne, z kategorii gazów wybuchowych, chyba najczęściej mamy do czynienia z tlenkiem węgla. Zaopatrując się w czujnik czadu, dbając jednocześnie o właściwy jego montaż, zwiększamy szanse na uniknięcie dramatu. Nie możemy jednak zapominać, że czujnik służy do ostrzegania o niebezpiecznym stężeniu czadu w pomieszczeniu. Zapobiec takiej sytuacji możemy tylko my, poprzez dbanie o właściwą wentylację pomieszczeń. Staranne i regularne czyszczenie urządzeń grzewczych, coroczny przegląd kominiarski.