Parafrazując wieszcza, jakie gniazdo elektryczne jest każdy widzi. A jednak rzecz ma się ciut inaczej. Okazuje się, że jest ono dla różnych narodów czymś szczególnym. Rzeczą, która je wyróżnia i rozróżnia. Mimo panującej ery globalizacji w czasie, gdy wszystko już chyba ujednoliciliśmy, gniazdko i wtyczka wciąż dzielnie stoją na barykadzie.
Modele europejskie
Co prawda nie ma jednego urządzenia mogącego poszczycić się tą nazwą. Tak samo, jak Europa nie jest spójna, tak samo jest z gniazdkiem elektrycznym. Co do zasady gniazdem europejskim (C) nazywamy standardowe urządzenie z dwoma otworami na przewody fazowy i neutralny. Brakuje tam uziemienia. W standardzie możemy wyróżnić dwa podtypy. Model francuski (E) to po prostu dodanie bolca z uziemieniem. Dostosowany jest do obciążenia prądem do 16A. Znajdziemy je, zgodnie z nazwą we Francji, Belgii, także w naszym pięknym kraju. Pasują do nich wtyczki standardowe (płaskie) oraz typu unischuko (posiadają otwór na uziemienie).
Kolejny model to schuko (F). Inaczej nazywany „niemieckim”. Posiada, tak jak standardowy model, dwa otwory na przewody. Dodatkowo sprężynujące blaszki, umieszczone po bokach. Służą do uziemienia. Funkcjonuje z urządzeniami o obciążeniu prądem do 16A. Występuje zgodnie z nazwą potoczną w Niemczech, ale również na Węgrzech, w Austrii, Islandii, Norwegii. Poza Europą znajdziemy je w Chile i Iranie.
Zaletą gniazd schuko jest to, że pasują do nich standardowe wtyczki z dwoma bolcami oraz wtyczki dualne, czyli unischuko. Te wtyczki są hybrydą pomiędzy standardowym modelem z otworem na bolec, ale posiadają także blaszki po bokach. Obsługują urządzenia do 16A. W tej kategorii musimy także umieścić wtyczkę „duńską”, która właściwie jest modelem standardowym (C) plus bolec uziemiający, umieszczony w innym miejscu na wtyczce niż w modelu (E), czyli francuskim. Ten model, oprócz Dani, występuje także na Grenlandii, ale też w Senegalu i na Malediwach.
Kolejną odmianą wtyczki europejskiej jest model szwajcarski (J), który zasadniczo nie różni się od standardu z uziemieniem. Kołek do uziemienia znajduje się pośrodku wtyczki, ponad pozostałymi. Jak wskazuje potoczna nazwa, używa się go w Szwajcarii, Lichtensteinie oraz w Etiopii.
W Europie spotkamy się z jeszcze jednym rodzajem wtyczki i gniazdka, we Włoszech (L). Ich wtyczki w zasadzie przypominają standardowe (C), ale bolce są ułożone w linii prostej na wtyczce. Bolec do uziemienia jest pośrodku. Spotkamy je w Italii i na Kubie.
Model idealny (brytyjski)
W wymiarze wtyczek i gniazd elektrycznych, Wielka Brytania już dawno zamanifestowała swój Brexit od reszty Europy i ma zupełnie inny sprzęt, nieprzystający do tych kontynentalnych. Wtyczka brytyjska (G) i pasujące do niej gniazdo, spotkamy również w Irlandii, na Cyprze i Malcie. Wtyczka posiada trzy prostokątne bolce rozmieszczone na planie trójkąta. Jeden z nich, umieszczony prostopadle do pozostałych służy do uziemienia. Co ciekawe, zazwyczaj ten rodzaj wtyczek posiada wewnętrzny bezpiecznik. Jest to nie lada zabezpieczeniem dla instalacji. Choć minusem jest, że może ulec uszkodzeniu. Dlatego, gdy urządzenie odmawia współpracy, należy sprawdzić, czy bezpiecznik w gniazdku nie jest przypadkiem spalony.
Wielu uważa, że wtyczka brytyjska jest najlepsza ze wszystkich. Głownie ze względu na specyficzne rozwiązania związane z bezpieczeństwem użytkowania. Choćby wspomniany wyżej bezpiecznik czy środkowy bolec na wtyczce. Odpowiada nie tylko za uziemienie, służy również do „odbezpieczenia” kontaktu. Gdy wkładamy go do gniazda, „odsłania” dwa pozostałe wejścia. Dzięki temu nikt nie może nic włożyć do kontaktu. Także Wasze dzieci, nie zdołają tam wcisnąć kredki czy swoich małych paluszków.
Ciekawym rozwiązaniem jest dodatkowy guzik na wtyczce, który wyłącza urządzenie z sieci za pomocą jednego wciśnięcia przycisku. Oprócz tego sposób, w jaki wyizolowano kable – są do połowy swojej wielkości wyizolowane. W momencie, jeżeli nieprawidłowo włożymy wtyczkę do kontaktu, nie ma ryzyka porażenia.
Istnieje też stara wersja wtyczek brytyjskich (D), wciąż powszechna w Indiach, Nepalu czy na Sri Lance. Tam również są trzy bolce, ale już okrągłe. Ten do uziemienia jest po prostu grubszy. Tutaj maksymalne natężenie prądu wynosi 5A.
Model wyjątkowy
Ten typ jest wyjątkowy ze względu na miejsce obowiązywania. Nie rozprzestrzenił się nigdzie poza Izraelem i Strefą Gazy (H). Nie pasuje do żadnego innego modelu wtyczki. Ma trzy okrągłe (w starszych modelach) lub płaskie, ułożone w kształcie litery V. Max natężenie prądu wynosi 16A.
Model amerykański
Wyposażona jest w dwa równolegle, płaskie bolce (A). Spotykamy jeszcze wersję (B) dodatkowo wyposażoną w uziemienie. Napięcie w niej jest równe 110V. Znajdziemy ją w zasadzie na całym kontynencie Ameryki Północnej i Środkowej, a także w Japonii.
Model australijski
Zasadniczo nie różni się od modelu amerykańskiego. W tym przypadku bolce na wtyczce ułożone są pod kątem, a bolec do uziemienia pionowo. Występują w Australii i Nowej Zelandii. Od modelu amerykańskiego różni je napięcie. W Australii w gniazdkach jest 240V. Novum jest też włącznik prądu w gniazdku, pomysł zaczerpnięty zapewne z Zjednoczonego Królestwa.
